สมุนไพรปอกะปลา

ปอกะปลา Thyrsanthera suborbicularis Pierre ex Gagnep. ปอกะปลา (นครสวรรค์).

ไม้พุ่มเตี้ย -> สูงไม่เกิน 20-50 ซม.
รากแก้ว -> แข็ง มีขนาดเท่านิ้วมือ มีขนเป็นรูปดาว.
ใบ -> เดี่ยว. เรียงแบบบันไดเวียนห่าง ๆ รูปค่อนข้างกลม หรือ รูปไข่ กว้าง 5.5-12 ซม. ยาว 6-12 ซม. ปลายใบแหลม หรือ กลม ขอบใบเป็นขอบนูน มีขนสีน้ำตาล หรือ น้ำตาลอ่อน โคนใบเว้าเป็นรูปหัวใจ เส้นใบมี 3-5 คู่ คู่ล่างสุดออกจากโคนใบ เส้นใบย่อยเรียงเป็นขั้นบันได ด้านล่างมีขนหนาแน่น เส้นใบนูนเห็นชัดกว่าด้านบน ก้านใบยาว 1.5-8 ซม. มีขนหนาแน่น หูใบรูปยาวแคบ หลุดร่วงง่าย.
ดอก -> ออกเป็นช่อที่ยอดยาวประมาณ 7 ซม. ดอกเพศผู้ และดอกเพศเมียอยู่บนช่อเดียวกัน ดอกส่วนมากจะเป็นดอกเพศผู้ ดอกเพศเมียมีเฉพาะที่โคนช่อเพียง 2-3 ดอกเท่านั้น. ดอกเพศผู้ ก้านดอกยาว 1-4 มม. กลีบรองกลีบดอก 5 กลีบ รูปขอบขนาน ยาว 3.5-4 มม. ด้านนอกมีขนสีน้ำตาลปกคลุมหนาแน่น ด้านในเกลี้ยง กลีบดอก 5 กลีบ รูปไข่ ยาวประมาณ 2.5 มม. โคนกลีบมักจะไม่ติดกัน มีขนทั้งสองด้าน มีเกสรผู้ 40-60 อัน ก้านเกสรเชื่อมติดกันเป็นแท่ง ส่วนบนมีขน ส่วนล่างเกลี้ยง มีต่อมเล็ก ๆ เรียงอยู่รอบโคนแท่ง อับเรณูค่อนข้างกลม ติดกันเป็นกระจุกกลมอยู่ที่ปลาย. ดอกเพศเมีย ก้านดอกสั้นมาก มีขน กลีบรองกลีบดอก 5 กลีบ. รูปยาวแคบ ยาวประมาณ 3 มม. มีขน ไม่มีกลีบดอก. รังไข่รูปกลมแกมสามเหลี่ยม มีขนหนานแน่น ภายในมี 3 ช่อง ท่อรังไข่ 3 ท่อ แต่ละท่อปลายแยกเป็น 2 แฉก และมีตุ่มนูน ๆ มากมาย.
ผล -> รูปกลมแป้น มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 10-11 มม. ยาว 4-5 มม. มี 3 พู มีขนปกคุลมหนาแน่นเป็นกระจุก ๆ แก่จัดจะแตกเป็นเสี่ยงตามยาว. เมล็ด รูปไข่ปลายแหลมสั้น ๆ มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3 มม. ยาว 4 มม.

นิเวศน์วิทยา

ขึ้นตามป่าเต็งรัง. ป่าหนาม และตามที่รกร้าง เหนือระดับน้ำทะเลไม่เกิน 150 ม.

สรรพคุณ

ราก -> ยาชงรากกินเป็นยาแก้ไข้มาลาเรีย

รูปภาพจาก:tcijthai.com,tonmaibaiya.blogspot.com,สมุนไพร