สมุนไพรแสมสาร

สมุนไพรแสมสาร

ชื่อพื้นเมืองอื่น  ขี้เหล็กโครก ขี้เหล็กแพะ (ภาคเหนือ) ขี้เหล็กป่า (ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) แสมสาร(ภาคกลาง) ขี้เหล็กสาร (นครราชสีมา ปราจีนบุรี) กราบัด กะบัด (นครราชสีมา)
ชื่อวิทยาศาสตร์  Senna garrettiana (Craib) Irwin & Barneby.
ชื่อพ้อง Cassia garrettiana Craib
ชื่อวงศ์    LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE
ชื่อสามัญ Samae saan.

 

ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์

ไม้ต้น (T) -> ขนาดย่อมถึงขนาดกลาง ผลัดใบ  สูง 7-13 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลมแน่นทึบ
ใบ -> เป็นใบประกอบแบบขนนก ออกสลับ มีใบย่อย 6-9 คู่ ลักษณะใบรูปใบหอกหรือรูปไข่ค่อนข้างป้อม  กว้าง 3-5 ซม. และยาว 6-10 ซม. ปลายใบเรียวแหลม โคนใบกลม ใบหนามีสีเขียวสด
ดอก -> ออกดอกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ยาวประมาณ 8-20 ซม. มีขนสีน้ำตาลเหลืองหนาแน่น ดอกมีจำนวนมากสีเหลือง และมักบิด กลีบดอก 5 กลีบรูปไข่กลับ เมื่อบานเส้นผ่านศูนย์กลาง 3-4 ซม. ออกดอกช่วงเดือนพฤษภาคม ถึงกรกฎาคม
ผล -> เป็นฝักแบนรูปบรรทัด มักบิด กว้าง 2-4 ซม. และะยาว 15-20 ซม. ผนังฝักค่อนข้างบาง เกลี้ยง ไม่มีขน เมื่อแก่แตกได้ ฝักหนึ่งมีเมล็ดประมาณ 20 เมล็ด ขนาดกว้าง 5 มม. ยาว 1 ซม. สัน้ำตาล กระพี้สีขาวนวล

 

นิเวศวิทยา

เป็นไม้ที่ขึ้นได้ทั่วไปทุกภาคของประเทศไทย ชอบขึ้นบนที่โล่ง บริเวณชายป่าดิบ และไร่ร้างทั่วๆไป

 

การปลูกและขยายพันธุ์

เป็นไม้ที่ปลูกง่าย และไม่ต้องการเอาใจใส่มากนัก เจริญเติบโตได้ดีในที่ชื้นระบายน้ำดีโดยเฉพาะดินร่วนซุย ควรปลูกในฤดูฝน ขยายพันธ์ุด้วยการเพาะเมล็ด

 

ส่วนที่ใช้ รส และสรรพคุณ

แก่นหรือลำต้น -> รสขม เป็นยาระบาย ถ่ายเสมหะ แก้กษัย ทำให้เส้นหย่อน ถ่ายโลหินระดูสตรี โดยมากจะใช้ร่วมกับแกนแสมทะเล และแกนขี้เหล็ก

 

วิธีใช้และปริมาณที่ใช้

1. ขับโลหิตระดูสตรี ยาระบาย โดยใช้แกนแสมสารและแกนขี้เหล็กรวมกันอย่างละเท่าๆกัน ประมาณ 2 กำมือ หรือประมาณ 40 กรัม ต้มในน้ำสะอาด 1 ลิตร เคี่ยวให้เหลือ 3 ใน 4 ส่วน กรองเอาน้ำดื่ม วันละ 2-3 เวลาก่อนอาหาร

  

รูปภาพจาก:samunpri.com,rakkhaoyai.com,สมุนไพร