สมุนไพรกระทิง

สมุนไพรกระทิง

กระทิง Calophyllum inophyllum L.
บางถิ่นเรียกว่า กระทิง กากะทิง (ภาคกลาง) ทิง (กระบี่) เนาวกาน (น่าน) สารภีทะเล (ประจวบฯ) สารภี แนน (ภาคเหนือ)

ไม้ต้น -> สูง 8-20 ม. ไม่ผลัดใบ เรือนยอดเป็นพุ่มทึบ ไม่เป็นระเบียบ ลำต้นค่อนข้างสั้น และมักบิด แตกเป็นกิ่งใหญ่ ๆ จำนวนมากทั้งในแนวตั้งและนอน หรือห้อยลง เปลือกเรียบสีน้ำตาลปนเทา หรือ ค่อนข้างดำ ภายในมีน้ำยางสีเหลืองใส ตายอดเป็นรูปกรวยคว่ำ มีขนสีน้ำตาลปนแดงประปราย
ใบ -> เดี่ยว ออกตรงข้าม รูปรีถึงไข่กลับ กว้าง 4.5-8 ซม. ยาว 8-15 ซม. ปลายใบนกว้าง และมักหยักเว้าตรงกลางเล็กน้อย โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ เนื้อใบหนา เกลี้ยง เป็นมัน เส้นใบถี่มาก และขนานกัน ก้านใบยาว 1-2 ซม.
ดอก -> สีขาว กลิ่นหอม ออกเป็นช่อตามง่ามใบ ดอกบานเต็มที่กว้างประมาณ 2 ซม. กลีบเลี้ยงมี 4 กลีบ ยาว 2.7-10 มม. ชั้นนอกรูปร่างกลมค่อนข้างหนา เกลี้ยง ชั้นในรูปไข่กลับ คล้ายกลีบดอก กลีบดอกมี 4 กลีบ กว้าง 7-8 มม. ยาว 9-12 มม. รูปไข่กลับ หรือ รูปช้อน ขอบงอ เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก รังไข่ค่อนข้างกลม สีชมพู ก้านเกสรเพศเมียยาว
ผล -> ค่อนข้างกลม มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5-3 ซม. ปลายเป็นติ่งแหลม ผิวเรียบ สีเขียว เปลือกค่อนข้างหนา


นิเวศน์วิทยา

ขึ้นตามป่าใกล้ชายทะเล ในพื้นที่ที่เป็นโขดหิน เหนือระดับน้ำทะเล 5-50 ม.


สรรพคุณ

ราก -> ยาชงรากใช้หยอดตาแก้ตาอักเสบ และใช้ล้างแผล
ต้น และ เปลือกต้น -> ให้ยางใช้สำหรับทาแผล เป็นยาฝาดสมานพอกทรวงอกแก้วัณโรคปอด ถ้ากินจะทำให้อาเจียน เป็นยาระบาย ใช้แต่งกลิ่น ให้มีกลิ่นคล้ายผักชีฝรั่ง หรือดอก lavender หรือ สารหอม coumarin ขับปัสสาวะ ใช้ภายนอกสำหรับล้างแผนอักเสบเรื้อรัง
ใบ -> ใช้เบื่อปลา ถ้านำมาแช่น้ำทิ้งไว้ค้างคืนจะได้น้ำที่มีสีน้ำเงิน กลิ่นหอมใช้ล้างตา แก้ตาอักเสบ น้ำคั้นจากใบเป็นยาฝาดสมานภายนอกใช้กับโรคริดสีดวงทวาร เมล็ด ให้น้ำมันและยางอยู่รวมกัน แยกน้ำมันออกมาใช้ทาถูกนวดแก้ปวด rhuematism แก้ผื่นคัน แก้โรคผิวหนังบางชนิด แก้เหา น้ำมันจากเมล็ดทำให้บริสุทธิ์ กินแก้โรคหนองใน

 

รูปภาพจาก:samunpri.com,pantip.com,สมุนไพร