หอยมือเสือ

หอยมือเสือ

หอยมือเสือเป็นหอยทะเลกาบคู่ขนาดใหญ่  
จัดอยู่ในสกุล   Tridacna
วงศ์  Tridacnidae
เคยพบในน่านน้ำของประเทศไทย ๕ ชนิด แต่ที่พบอยู่บ้างในปัจจุบัน
มีชนิด Tridacna maxima Roding ชนิด Tridacna  squamosal (Lamarck) เป็นต้น
หอยสกุลนี้มีชื่อสามัญว่า giant  clam นอกจากนั้นชาวบ้านลางถิ่นยังเรียกหอยอีกชนิดหนึ่ง
อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Hippopus  hippopus Linnaeus
ในวงศ์ เดียวกัน แต่ต่างสกุลกัน เป็น“หอยมือเสือ”เช่นกัน

หอยมือเสือมีเปลือกหนาและหนัก สีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ลักษณะเป็นลอนเหมือนกระเบื้องลูกฟูก ลางชนิดมีเปลือกหินปูนบางๆ อยู่บนส่วนนูนเป็นระยะๆ เรียกเกล็ด ที่พบในธรรมชาตินั้นมักมีตะไคร่และสาหร่ายเกาะติดอยู่ ทำให้เห็นเป็นสีคล้ำตัวหอยยึดติดกับเปลือก ด้วยกล้ามเนื้อกลางลำตัว กล้ามเนื้อนี้ทำหน้าที่ปิดเปลือกหอยเมื่อถูกรบกวน เหงือกมีขนาดเล็กเมื่อเทียบกับขนาดตัว

หอยมือเสือมีชีวิตร่วมกันกับสาหร่ายเซลล็เดียวโซเออแซนเทลลี (Zooxanthellae) โดยที่สาหร่ายเซลล์เดียวเป็นอาหารของหอยและให้ออกซิเจนแก่หอย ส่วนหอยที่แหล่งอาศัยตรงขอบด้านในของแมนเทิลซึ่งมีเนื้อเยื่อรวมแสง ทำให้สาหร่ายเซลล์เดียวสามารถสังเคราะห์อาหารด้วยแสงได้ดี มีออกซิเจนเป็นผลพลอยได้ จึงทำให้หอยพวกนี้เจริญเติบโตได้ดีกว่าหอยกาบคู่อื่นๆชาวพื้นบ้านแห่งเกาะทะเลใต้ในมหาสมุทรแปซิฟิกบริโภคหอยมือเสือมาแต่โบราณ ชาวบ้านที่อยู่ตามชายทะเลของประเทศไทยก็เคยนิยมกินเนื้อหอยมือเสือ เปลือกหอยเมื่อทำความสะอาดแล้วใช้เป็นเครื่องประดับ เพราะสวยงามและมีขนาดใหญ่แต่ปัจจุบันการใช้ประโยชน์เหล่านั้นลดลงมา เพราะปริมาณหอยในธรรมชาติเหลือน้อยจนหอยบางชนิดอาจสูญพันธ์ไปจากน่านน้ำของไทยแล้วก็ได้

 ประโยชน์ทางยา
แพทย์แผนไทยใช้  “เปลือกหอยมือเสือ” เป็นเครื่องยาอย่างหนึ่ง แต่มักใช้ร่วมกับเปลือกหอยชนิดอื่นๆ เช่น ในพระคัมภีร์ไกษยให้  “ยาแก้ไกษยล้น” ขนานหนึ่ง ดังนี้ อนึ่งเอากระดูกโคเผา ๑ หอยกาบเผา ๑ หอยแครงเผา ๑ หอยขมเผา ๑ หอยอีรมเผา ๑ หอยมือเสือเผา ๑ หอยพิมพการังเผา ๑ หอยนมนางเผา ๑ เบญจมูล ๑ เอาสิ่งละ ๑ ส่วน พริกไทย  ๒๕  ส่วน ทำเป็นบดผงทำแท่งไว้ ละลายน้ำปูนใสกินแก้ไกษยล้นทั้งปวงหายแล

ในพระคัมภีร์เดียวกันนี้ยังให้  “ยาแก้ไกษยปู” อีกขนานหนึ่ง ดังนี้ อนึ่งเปลือกกุ่มน้ำ ๑ เปลือกกุ่มบก ๑  เปลือกมะรุม ๑ เปลือกทองหลาง ๑ เปลือกตาเสือ ๑ เปลือกสะท้อน  ๑ สิ่งละ ๑ ส่วน เอื้องเพ็ชม้า ๑ โลทนง ๑  แส้ม้าทลาย ๑ สิ่งละ ๒ ส่วน หอยแครงเผา ๑ หอยกาบล่อนเผา ๑ หอยมือเสือเผา ๑  หอยอีรมเผา ๑ หอยสังข์เผา ๑ สิ่งละ ๓  ส่วน ดีปลี ๕ ส่วน พริกไทย ๑๗ ส่วน ตำเป็นผงบดทำแท่งไว้ ละลายน้ำมะนาว น้ำส้มสายชูก็ได้  หรือน้ำมะงั่วก็ได้ กินแก้ไกษยปูทำพิษหายแล

 

รูปภาพจาก:absolutelyfish.com,