สมุนไพรติ้วขน

สมุนไพรติ้วขน

ติ้วขน Cratoxylum formosum (Jack) Dyer ssp. pruniflorum (Kurz) Gogelein
ชื่อพ้อง C. pruniflorum Kurz
บางถิ่นเรียกว่า ติ้วขน (นครราชสีมา) กวยโชง (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี) กุยฉ่องเซ้า (กะเหรี่ยง-ลำปาง) ตาว (สตูล) ติ้วแดง ติ้วยาง ติ้วเลือด (ภาคเหนือ) ติ้วเหลือง (ภาคกลาง) แต้วหิน (ลำปาง) เน็กเครแย่ (ละว้า-เชียงใหม่) ราเง้ง (เขมร-สุรินทร์)

ไม้ต้น -> สูง 10-35 ม. ผลัดใบ โคนต้นมีหนาม เปลือกสีเทา มีรอยแตกเป็นเกล็ด
ใบ -> เดี่ยว ออกตรงข้าม รูปรี รูปขอบขนาน รูปหอก หรือ รูปไข่ กว้าง 1-7 ซม. ยาว 3.5-14 ซม. ปลายใบแหลม มีติ่งสั้น ๆ หรือ กลม โคนใบกลม หรือ แหลมป้าน ๆ ขอบใบเรียบ ก้านใบยาว 5-15 มม.
ดอก -> ออกเป็นช่อตามง่ามใบ ง่ามกิ่ง หรือ ตามลำต้น มีดอกช่อละ 1-6 ดอก ก้านดอกยาว 3-10 มม. มีขน กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ ด้านนอกมีขนหนานแน่น กลีบดอกมี 5 กลีบ สีขาว ชมพูอ่อนถึงชมพูแก่ เกสรเพศผู้ติดเป็นกลุ่ม ๆ อับเรณูมีต่อมที่ปลาย ก้านเกสรเพศเมียมี 3 อัน
ผล -> รูปรีกว้าง 4-6 มม. ยาว 10-16 มม. กลีบเลี้ยงติดทนจนเป็นผล ภายในมี 3 ช่อง แก่จะแตกเป็น 3 เสี่ยง เมล็ดรูปใบหอกกลับ มีปีก ช่องหนึ่งมี 12-17 เมล็ด


นิเวศน์วิทยา

ขึ้นประปรายในป่าเบญจพรรณและป่าดิบแล้งทั่วไป


สรรพคุณ

รากและใบ -> น้ำต้มกินเป็นยาแก้ปวดท้อง
ต้น -> ยางจากเปลือกต้นทาแก้คัน น้ำต้มเปลือกต้น กินแก้ธาตุพิการ
เปลือกและใบ -> ตำผสมกับน้ำมันมะพร้าว ทาแก้โรคผิวหนังบางชนิด

 

รูปภาพจาก:samunpri.com,bloggang.com,สมุนไพร