สมุนไพรใบผักบุ้งขัน

สมุนไพรใบผักบุ้งขัน

ใบผักบุ้งขัน ได้จากใบเพสลาดของต้นผักบุ้งขัน
อันนี้ชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Ipomoeaasarifolia (Desr.) Roem. et Schult.
จะอยู่ในวงศ์ Convolvulaceae

ผักบุ้งขันเป็นไม้เถา ลำต้นทอดเลื้อยไปตามพื้น ยาว ๕-๓๐ เมตร มีรากที่ข้อเป็นสัน มียางขาว ใบเป็นใบเดี่ยว มักออกจากลำต้นเพียงด้านเดียว รูปไข่ รูปไข่กลับ รูปรี รูปกลม หรือรูปไต ยาว ๓-๑๐ เซนติเมตร มีขนนุ่ม ปลายใบอยากเป็นแฉกตื้นๆ ปลายแฉกลมมน โคนใบหยักเว้าเป็นรูปหัวใจ หรือสอบเรียว ไปยังก้านใบ ดอกออกเป็นช่อตามซอกใบ ก้านช่อดอกดอกยาว ๓-๑๖เซนติเมตร แข็ง เป็นเหลี่ยมหรือแบน ก้านดอกยาว ๑-๓ เซนติเมตร เมื่อเป็นผลจะยาวออกถึงราว ๔.๕ มิลลิเมตร ใบประดับรูปใบหอกแกมรูปไข่ หลุดร่วงง่าย กลีบเลี้ยงโค้ง ปลายมน มีติ่งแหลม สั้น กลีบเลี้ยงชั้นนอกรูปไข่หรือรูปรี ยาว ๐.๙ เซนติเมตร ดื่มเลี้ยงชั้นในกว้างกว่า รูปอนุกลม ยาวราว ๑.๓ เซนติเมตร กลีบดอกเชื่อมกัน เมื่อบานเป็นรูปชามโคม ยาว ๕ เซนติเมตร มีสีชมพูหรือสีม่วง หรือสีม่วงอมแดง ที่โคนด้านในสีเข้มกว่า เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียอยู่รวมกัน ฝนเป็นผลแห้ง รูปกลม มี ๔ เมล็ด เมล็ดสีดำ มีขนสีดำหนาแน่น ผักบุ้งขนมีลักษณะคล้ายผักบุ้งทะเล [Ipomoea pes-caprae Sweet (L.) R.Br.] มา จนมีผู้สำคัญผิดอยู่เนืองๆว่าเป็นพืชชนิดเดียวกัน พืชชั้นสองชนิดนี้แตกต่างกันที่
๑. ถิ่นอาศัย ผักบุ้งทะเลชอบขึ้นอยู่ริมทะเล ส่วนผักบุ้งขันมากขึ้นสามชายน้ำ ตามชายห้วย หนอง บึง
๒. ใบ มีขนาดเท่าๆกัน แต่ปลายวัยผักบุ้งค่ะมีรอยเว้าที่ปลายใบตื้นกว่าผักบุ้งทะเลใต้ผักบุ้งขันมีขน ส่วนใบผักบุ้งทะเลไม่มีขน
๓.ดอก ผักบุ้งคันมีขนาดเล็กกว่า แต่สีเหมือนๆกัน และ
๔. เมล็ด เมล็ดผักบุ้งขันมีขน ส่วน เมล็ดผักบุ้งทะเลไม่มีขน

สรพคุณโบราณว่า ผักบุ้งคันมีรสขื่น เย็น มีสรรพคุณถอนพิษลมเพลมพัด แก้จุกเสียด แก้พิษกาฬภายนอก และแก้พิษสำแดง ใบต้มน้ำอาบแก้คัน ใช้ล้างแผล คั้นเอาน้ำต้มและน้ำมันมะพร้าว ทำขี้ผึ้งทาแผลเรื้อรัง แก้พิษแมงกะพรุนไฟ เมล็ดมีรสขื่น ใช้เป็นยาถ่าย แก้ปวดท้อง แก้ตะคริว รากมีรสเย็นขื่นเย็น ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้กระเพาะปัสสาวะอักเสบ

 

รูปภาพจาก:wachalife.com,flickriver.com,สมุนไพร