สมุนไพรหญ้าเจ้าชู้

สมุนไพรหญ้าเจ้าชู้

หญ้าเจ้าชู้ Chrysopogon aciculatus (Retz.) Trin.
บางถิ่นเรียก หญ้าเจ้าชู้ หญ้ากร่อน หญ้าขี้ครอก หญ้านกคุ่ม (ภาคกลาง) หญ้าก่อน (ภาคเหนือ) หญ้ากะเตรย หญ้าขี้เตรย (ภาคใต้) หญ้าน้ำลึก (ตราด)

ไม้ล้มลุก -> จำพวกหญ้า อายุหลายปี ลำต้นทอดนอนไปตามพื้นดินได้ไกล ๆ ตามลำต้นมีกาบใบแก่ ๆ หุ้มอยู่ ลำต้นตั้งตรง สูง 15-25 ซม. ไม่ค่อยแตกแขนง
ใบ -> มักจะมีมากที่โคนต้น กาบใบยาว 1-3 ซม. กาบอันสุดท้ายยาวถึง 6 ซม. หุ้มรอบลำต้น มีลายตามยาว บางทีมีสีม่วง มีขนยาวนุ่มประปรายที่รอยต่อระหว่างกาบใบและตัวใบ ตามขอบใบตรงด้านในมีขนหนาแน่น ตัวใบ กว้าง 3-5 มม. ยาว 2-8 ซม. ใบบนสุดลดรูปลงเหลือขนาดเล็กมา ขอบใบสากคาย ขอบจักแหลมห่าง ๆ บริเวณโคนใบเป็นตุ่ม ๆ และมีขน เนื้อใบบาง เป็นมัน
ดอก -> ออกที่ยอดเป็นช่อกระจาย ยาว 3-6 ซม. แข็ง ตั้งตรง สีม่วงแกมแดง ช่อดอกย่อยติดกันเป็นกระจุกที่ปลายแขนงช่อกระจุกละ 3 ช่อ แต่มีเพียงดอกเดียวเท่านั้นที่เป็นดอกสมบูรณ์เพศ และไม่มีก้านดอก โคนดอกมีเซลล์แข็ง ๆ ส่วนอีกสองดอกเป็นดอกเพศผู้ มีก้านดอก ยาวประมาณ 5 มม. มีขน ช่อดอกย่อยที่ไม่มีก้าน ยาว 3-4 มม. กาบช่อดอกย่อยอันล่างรูปใบหอก หลังแบน มีเส้น 2 เส้น ปลายแยกเป็น 2 ยอดแหลม ตามขอบใกล้ปลายมีขนสาก กาบช่อดอกย่อยอันบน ยาว 2.5-3.5 มม. ลักษณะคล้ายท้องเรือ กาบล่างของดอก (sterile lemma) ยาว 2.5-3 มม. รูปใบหอก ปลายแหลม บางใส ขอบมีขน ส่วนกาบล่างอีกอันหนึ่ง (fertile lemma) ยาว 2.5-3 มม. บางใส แคบ ปลายมีหนามแหลม ยาวประมาณ 5 มม. กาบบนของดอก บางใส ปลายแหลม ยาว 1.6 มม. อับเรณูยาวประมาณ 1 มม. สีส้ม ปลายเกสรเพศเมียมี 2 อัน เห็นเด่นชัดยื่นออกมาจากกลางช่อดอกย่อย ยาว 1-1.5 มม. มีขนยาวละเอียดเป็นมัน เป็นพู่คล้ายขนนก เมล็ด รูปขอบขนาน ยาวประมาณ 2 มม.


นิเวศน์วิทยา

ขึ้นได้ทั่วไป


สรรพคุณ

ราก -> น้ำต้มกินแก้ท้องเสีย ต้น น้ำต้มดื่มเป็นยาขับปัสสาวะ และถอนพิษบางชนิด เถ้าจากต้นกินแก้ปวดข้อ เมล็ด ใช้ขับพยาธิตัวกลม

 

รูปภาพจาก:dek-d.com,fca16mr.com,l,สมุนไพร