สมุนไพรแมงลักคา

สมุนไพรแมงลักคา

แมงลักคา Hyptis suaveolens (L.) Poit.
บางถิ่นเรียก แมงลักคา (ชุมพร) การา (สุราษฎร์ธานี)

ไม้ล้มลุก -> สูง 0.5-1.5 ม. แตกกิ่งก้านสาขามาก ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม มีขน มีกลิ่นหอมแรง
ใบ -> ออกตรงข้าม รูปไข่ถึงรูปไข่กลับค่อนข้างกว้าง กว้าง 2-4 ซม. ยาว 3-5 ซม. ปลายมน หรือ ค่อนข้างแหลม โคนใบกลม หรือ ตัด มักจะเบี้ยวเล็กน้อย ขอบจักเป็นฟันเลื่อยเล็ก ๆ ไม่เป็นระเบียบ ด้านบนมีขนห่าง ๆ ด้านล่างมีขนหนาแน่น ก้านใบ ยาว 0.5-3 ซม. มีขน
ดอก -> ออกเป็นช่อตามงามใบ ช่อหนึ่งมี 2-5 ดอก ก้านช่อดอก ยาว 0.5-1 ซม. มีขน ริ้วประดับเล็กมีขนแข็ง ๆ กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ยาว 5-5.5 ซม. ปากหลอดมีขนนุ่มยาว และมีหนามยาวแหลม 5 อัน ยาวเกือบเท่ากัน มีสันตามยาว 10 สัน กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดเล็ก ๆ ปลายแยกเป็นปาก ปากบนมี 2 หยัก ปากล่างมี 3 หยัก เกสรเพศผู้มี 4 อัน ก้านเกสรไม่ติดกัน
ผล -> รูปขอบขนานแคบ ยาว 1.2-1.5 มม. ปลายผลมักจะเว้า ผิวมีรอยย่นเด่นชัดอยู่ภายในหลอดกลีบเลี้ยงจะมีขนาดใหญ่ขึ้น ยาว 8-10 มม.


นิเวศน์วิทยา

เป็นวัชพืชขึ้นตามที่รกร้าง และพบตามป่าดิบ ที่ความสูงไม่มากนัก


สรรพคุณ

ราก -> น้ำต้มกินเป็นยาเจริญอาหาร และขับระดูต้น ตำเป็นยาพอก แก้โรคผิวหนังบางชนิด ยาชงจากต้นใช้เป็นยาขับเหงื่อ เช่นในคนที่เป็นหวัด
ใบ -> ชงเป็นยาลดไข้ น้ำยางจากใบ กินแก้ปวดท้อง ยอดอ่อนใช้แต่งรสอาหาร กระตุ้นการทำงานของร่างกาย ขับเหงื่อ ขับน้ำนม และแก้หวัด

 

รูปภาพจาก:plantnames.unimelb.edu.au,species.wikimedia.org,สมุนไพร