สมุนไพรฟักทองข้าวเจ้า

สมุนไพรฟักทองข้าวเจ้า

ฟักทองข้าวเจ้า Cucurbita pepo Linn.
บางถิ่นเรียกว่า ฟักทองข้าวเจ้า (กลาง) มะฟักเหนียว (เหนือ).

ไม้เถา มีขนสากคาย ลำต้นแข็ง มักจะมี 5 เหลี่ยม. ใบ เดี่ยว เรียงสลับกัน รูปไข่ป้อม หรือ เกือบกลม โคนใบรูปหัวใจ ขอบใบหยักแบบฟันเลื่อย เว้าลึก ทำให้ใบเกิดเป็นแฉก ใบอาจมีจุดด่างขาว หรือ ไม่มีก็ได้. ดอก ออกเดียว ๆ ตามง่ามใบ ดอกเพศผู้ และดอกเพศเมีย เกิดบนต้นเดียวกัน ดอกตูมปลายแหลม. ดอกเพศผู้ ก้านดอกยาว กลีบรองกลีบดอกสั้น โคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นกลีบรูปยาวแหลม 5 กลีบ กลีบดอกสีเหลืองสด หรือ เหลืองอมส้ม เกสรผู้สั้นป้อม รูปกรวย. ดอกเพศเมีย ก้านดอกสั้น กลีบรองกลีบดอก มีลักษณะเหมือนดอกเพศผู้ รังไข่ภายในมี 1 ช่อง ปลายท่อรังไข่เล็ก สีเหลือง เกลี้ยง เมื่อเจริญเติมที่แล้ว ก้านดอกแข็ง มีเหลี่ยม 5 เหลี่ยม. ผล มีขนาด รูปร่างและสีต่าง ๆ กัน เปลือกอาจจะแข็ง หรือนิ่ม มักเป็นสีทึม ๆ เนื้อสีขาว หรือเหลืองเข้ม ตรงกลางฟุพรุนมีเมล็ดติดอยู่จำนวนมาก. เมล็ด ขนาดใหญ่ เล็กไม่เท่ากัน สีน้ำตาลอ่อน หรือ ขาวนวล ขอบเกลี้ยง.

นิเวศน์วิทยา : มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อน ปัจจุบันมีการปรับปรุงพันธุ์ บางพันธุ์สามารถปลูกในที่ที่มีอากาศหนาวเย็นได้ นิยมปลูกเพื่อใช้เป็นอาหาร เพราะเนื้อเหนียว และมีรสดี.

สรรพคุณ : ราก น้ำต้มราก กินแก้การตกเลือดหลังการแท้งบุตร ผล ใช้เป็นอาหาร มีวิตามินซีปริมาณมาก เป็นยาฝาดสมาน ยาเย็น ยาระบาย เจริญอาหาร แก้อ่อนเพลีย และฟอกเลือด เมล็ด เนื้อเมล็ดสด เป็นยาขับพยาธิตัวตืด โดยกินขณะท้องว่างมาแล้ว 12-24 ชั่วโมง แล้วกินดีเกลือเป็นยาระบายตาม เป็นยาขับปัสสาวะ บำรุงร่างกาย บำรุงไต และสมอง น้ำมันเมล็ดเป็นยาบำรุงประสาท

 

รูปภาพจาก:pantip.com,acs.edu.au