สมุนไพรดีปลี

สมุนไพรดีปลี

ดีปลีเป็นผล แก่จัดของพืช
มีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Piper retrofractum Vahl
ชื่อพ้อง Piper officinarum C.DC.
วงศ์ Piperaceae
ฝรั่งเรียก Java long pepper

ดีปลีเป็นไม้เถา ลำต้นมีข้อปล้อง มีรากฝอยออกบริเวณข้อเพื่อช่วยให้เกาะพันไปกับสิ่งอื่น ลำต้นค่อนข้างกลมและเรียบ ใบเป็นใบเดี่ยว ออกสลับกัน รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง ๓-๕ เซนติเมตร ยาว ๗-๑๐ เซนติเมตร ฐานใบกลม สองข้างไม่เท่ากัน แผ่นใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอกออกรวมเป็นช่อแบบหางกระรอก ดอกออกที่ซอกใบช่อดอกรูปทรงกระบอก ปลายมน ดอกย่อยอัดแน่นกัน แยกเพศ ผลเป็นผลเนื้อ อัดกันแน่นเป็นช่อทรงกระบอก โคนโต ปลายเล็ก มน ขนาดกว้างราว ๘ มิลลิเมตร ยาวราว ๒.๕-๗.๕ เซนติเมตร ผลย่อยมีเมล็ดเดียว เมล็ดมีขนาดเล็กมาก กลมและแข็ง เมื่อยังอ่อนมีสีเขียว สุกจะเปลี่ยนเป็นสีแดง ดีปลีที่มีขายในท้องตลาดนั้นมักได้จากผลแก่จัด แต่ยังไม่สุก คือเก็บเมื่อกำลังเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีแดง ซึ่งในระยะนี้ดีปลีมีกลิ่นฉุนที่สุด เมื่อเก็บแล้วตากแดดให้แห้ง ดีปลีชนิดนี้มีองค์ประกอบทางเคมีที่ทำให้มีรสเผ็ดร้อนเหมือนกับที่พบในประเทศไทย คือสารพีเพอรีน ยาวราวร้อยละ ๔-๕ ดีปลีมีกลิ่นหอม ใช้เป็นเครื่องเทศสำหรับปรุงแต่งและถนอมอาหาร ตำรายาโบราณว่าดีปลีมีรสเผ็ดร้อน ขม

มีสรรพคุณ บำรุงธาตุ ขับลม แก้จุกเสียด ลางตำราว่าดีปลีใช้เป็นยาแก้โรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจ เช่น ขับเสมหะ แก้หืด แก้หลอดลมอักเสบ แก้โรคนอนไม่หลับ แก้โรคลมบ้าหมู เป็นยาขับน้ำดี เมื่อมีการอุดตันของท่อน้ำดี เป็นยาขับระดูทำให้แท้งลูก เป็นยาขับพยาธิ ใช้บำรุงเป็นยาทาใช้ปรุงเป็นยาทาภายนอกสำหรับบรรเทาอาการปวดที่กล้ามเนื้อ ทำให้ร้อนแดงและมีเลือดมาเลี้ยงที่บริเวณนั้นมากขึ้น แก้อักเสบ

 

รูปภาพจาก:thairath.co.th,craftsvilla.com,สมุนไพร