ไข่มุก

ไข่มุก

ไข่มุก  (pearl)   เป็นอัญมณีเพียงชนิดเดียวที่เป็นผลิตผลของสิ่งมีชีวิตเป็นผลึกแคลเซียมคาร์บอเนตในรูปอะระโกไนต์ร้อยละ  ๘๒-๘๖ โปรตีนคอนไคโอลินร้อยละ  ๑o-๑๔  และน้ำร้อยละ ๑-๔  ไข่มุกมีค่าความแข็งระหว่าง ๓.๕-๔.๕  ตามมาตราของโมห์ส (Mohs) และมีความถ่วงจำเพาะ  ๒.๗ ความสวยงามของไข่มุกธรรมชาติที่ใช้เป็นเครื่องประดับนั้น มีบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ตั้งแต่สมัยกรีกและโรมันโบราณ

ไข่มุกธรรมชาติ
ไข่มุกเกิดจากการที่มีวัตถุข้างนอกเข้าไปติดอยู่ในตัวหอยโดยบังเอิญ ซึ่งอาจเป็น  กรวย  ทราย  โคลน  ตะกอน  หรือสารอินทรีย์ต่างๆ วัตถุเหล่านี้อาจไปติดแน่นจนหอยไม่สามารถกำจัดออกได้  หอยจึงผลิตเมือกออกมาเคลือบเพื่อลดความระคายเคือง ในน้ำเมือกนั้นมีสารเคลือบหินปูนในรูปอะราโกไนต์ ซึ่งเป็นสารชนิดเดียวกับที่หอยนำไปสร้างเปลือก น้ำเมือกนี้จะเคลือบสิ่งแปลกปลอมต่างๆเป็นชั้นๆ จนแข็งตัวและหนาขึ้นเป็นลำดับ กลายเป็นไข่มุกอยู่ในตัวหอย ไข่มุกที่เกิดขึ้นเองนี้  เรียกว่า ไข่มุกธรรมชาติ ไข่มุกที่สวยและมีราคาสูงนั้นเป็นไข่มุกที่มีลักษณะเม็ดกลม ไม่บิดเบี้ยวเคลือบด้วยสารอะราโกไนต์หลายชั้น ทำให้เกิดเป็นสีรุ้งแวววาว  แต่โดยมากไข่มุกธรรมชาติไม่ค่อยกลมและมีผิวขรุขระ  เนื่องจากไข่มุกธรรมชาติมีจำนวนน้อยไม่เพียงพอต่อความต้องการ และมีรูปร่างบิดเบี้ยว จึงมีผู้ศึกษาวิธีการต่างๆเพื่อผลิตไข่มุกขึ้น

ไข่มุกเลี้ยง
วิธีการผลิตไข่มุกที่ดีที่สุด คือ การเลียนแบบธรรมชาติ ทำได้โดยเอาไข่มุกที่โตเต็มที่แล้วมาอนุบาลไว้ระยะหนึ่ง จากนั้นสอดวัสดุที่มีรูปร่างกลมเรียบเข้าไปในตัวหอย   เพื่อใช้เป็นแกนให้หอยสร้างน้ำเมือกหุ้ม จากนั้นนำหอยมาเลี้ยงต่ออีก  ๓-๖  ปี ไข่มุกที่ได้จากวิธีนี้ เรียก ไข่มุกเลี้ยง ซึ่งมักเป็นเม็ดกลมสวยงามและยังสามารถผลิตได้ครั้งละมากๆ

ไข่มุกในยาจีน
ไข่มุกที่แพทย์จีนใช้เป็นยาได้จากหอยมุก ๓ ชนิด คือ ชนิด  Pteria  martensii  (Dunker)  วงศ์  Pteriidae  ชนิด  Hyriopsis  cumingii  (Lea) วงศ์  Unionidae และชนิด  Cristaria  plicata  (Leach) วงศ์  Unionidae  ทั้งที่เป็นไข่มุกธรรมชาติและไข่มุกเลี้ยง รูปแบบเครื่องยาที่ใช้มี ๒ รูปแบบ คือ ไข่มุกผง กับ ไข่มุกเผา

ผงไข่มุกเตรียมได้โดยบดไข่มุกให้แตกเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วบดละเอียดในน้ำ  เอาผงละเอียดที่ได้ไปทำให้แห้ง ส่วนไข่มุกเผาเตรียมได้โดยเอาไข่มุกใส่ไว้ในหม้อเหล็ก ปิดด้วยถ้วยเคลือบ เผาที่อุณภูมิสูงจนได้ยินเสียงไข่มุกแตก จึงเอาออกมาบดเป็นผงละเอียด ยาเตรียมจากไข่มุกผงและไข่มุกเผา มี ๒ รูปแบบ คือ ยาผงและยาเม็ด  ไม่ใช้เตรียมเป็นยาต้ม แต่อาจใช้เป็นยาผงละเอียดภายนอก โดยเฉพาะยาพอกแผล หรือ เตรียมเป็นยาตาลางขนาน

ตำราจีนว่า 
ไข่มุกมีรส หวาน เค็ม และ มีฤทธิ์เย็น  มีผลต่อเส้นหัวใจและตับ มีสรรพคุณสงบจิตและระงับการชัก จึงใช้บำบัดอาการชักจากโรคลมชักอาการไข้สูงและชักในเด็ก และมีสรรพคุณบำรุงสายตา แก้ตาฝ้าตาฟาง โดยใช้รูปยากิน หรือ ยาหยอดต

 

รูปภาพจาก:bangkokpearls2.com,sanook.com