สมุนไพรฉัตรพระอินทร์

สมุนไพรฉัตรพระอินทร์

ฉัตรพระอินทร์  Leonotis nepetaefolia (L.) R. Br. ฉัตรพระอินทร์ (ภาคกลาง)

ไม้ล้มลุก อายุปีเดียว สูง 1-1.50 ม. ลำต้นใหญ่ ตรง เป็นสี่เหลี่ยมมน ๆ ระหว่างเหลี่ยมเป็นร่อง ค่อนข้างเกลี้ยง หรือ มีขนละเอียด
ใบ เดี่ยว ออกตรงข้าม รูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบตัด หรือ สอบเรียว ขอบใบจักลึก แบบฟันเลื่อย เส้นใบด่านล่างเห็นชัดกว่าด้านบน ก้านใบเรียวเล็ก ยาว 3-5 ซม. ตอนบนมีปีก
ดอก ออกตามง่ามใบ แน่นเป็นกระจุกกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 5-6 ซม. มีใบประดับย่อยจำนวนมาก รูปแถบ ปลายแหลมคล้ายหนาม ยาวประมาณ 1 ซม. มีขน ดอกย่อยไม่มีก้าน กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 2 ซม. เชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายบาน และงอเล็กน้อย บริเวณโคนหลอดด้านนอกมีขนสั้น ตอนปลายมีขนยาว ด้านในเกลี้ยง มีเส้นตามยาว 10 เส้น เห็นชัดเจน ปากหลอดมีแฉก เป็นหนามแหลม 8 แฉก แฉกที่อยู่ด้านบนมีขนาดใหญ่ที่สุด กลีบดอกสีแดงอมส้ม โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาวประมาณ 1 ซม. ปลายกลีบมีขนยาว ภายในหลอดมีขนเป็นวงแหวน 3 วง ปลายกลีบแยกเป็นปาก ปากบน ยาวประมาณ 8-10 มม. เป็นกระพุ้งมีขนยาว ปากล่างสั้น มี 3 แฉก แฉกกลางมีขนาดใหญ่กว่าแฉกข้าง เกสรเพศผู้มี 4 อัน อยู่กึ่งกลางหลอดกลีบดอก ก้านเกสรเกลี้ยง อับเรณูติดกัน ก้านเกสรเพศเมียสั้น ปลายแยกเป็น 2 แฉก
ผล เล็ก รูปขอบขนาน หัวและท้ายตัด


นิเวศน์วิทยา

ขึ้นตามที่รกร้าง หรือ ปลูกเป็นไม้ประดับ

 

สรรพคุณ

ราก ตำพอกทรวงอก แก้อาการเต้านมคัด ต้น น้ำต้มเป็นยาขับเหงื่อ ขับระดู ลดไข้ ยาระบายและเป็นยาเสพติดอย่างอ่อน ใบ น้ำต้มเป็นยาลดไข้ และบำรุง ตำพอกแก้แผลอักเสบ น้ำคั้นใบผสมกับน้ำมะนาวและเหล้ารัม กินลดไข้
ดอก เถ้าจากดอกใช้ใส่แผล หรือ ผสมกับนมเปรี้ยว ทาแก้คัน และผิวหนังอักเสบ

 

รูปภาพจาก:samunpri.com,pantip.com,สมุนไพร