สมุนไพรมะกาเครือ

สมุนไพรมะกาเครือ

มะกาเครือ Bridelia stipularis (Linn.) Bl.
บางถิ่นเรียก มะกาเครือ หัสคุณผี (กลาง) สะไอ (สงขลา นราธิวาส) สะไอเครือ (ยะลา) หัสอัยเครือ (เหนือ) ไอหน่วย (ชุมพร).

ไม้เถา -> เนื้อแข็ง หรือ กึ่งไม้พุ่ม กิ่งตรง หรือ คดงอไปมา กิ่งอ่อนมีขนสีเหลืองแกมน้ำตาล.
ใบ -> เดี่ยว เรียงสลับกัน รูปรี ไข่กลับ หรือ ขอบขนานป้อม ๆ โคนใบกลม หรือ เว้าเป็นรูปหัวใจ ขอบเรียบ หรือ เป็นคลื่นเล็กน้อย ปลายใบแหลม หรือ มน กว้าง 2-7 ซม. ยาว 4-11 ซม. เส้นแขนงใบมี 6-9 คู่ โค้งเล็กน้อย ด้านบนเกลี้ยง หรือ มีขนสั้น ๆ ด้านล่างมีขนนุ่มหนาแน่น ก้านใบยาว 5-12 มม.
ดอก -> ออกเป็นกระจุกเล็ก ๆ ตามง่ามใบ ดอกแยกเพศ แต่อยู่บนต้นเดียวกัน มีใบประดับรองรับ ใบประดับมีขนหนาแน่น กลีบรองกลีบดอก มี 5 แฉก แฉกรูปหอกปลายแหลม กลีบดอกกลม หรือ รูปไข่กลับ เล็กกว่ากลีบรองกลีบดอกมาก. ดอกเพศผู้ ฐานดอกรูปคล้ายเบาะกลม ๆ มีเกสรผู้ 5 อัน โคนก้านเกสรเชื่อมติดกัน ปลายแยกจากกัน. ดอกเพศเมีย ฐานดอกคล้ายรูปโกศ หรือ กลม รังไข่มี 2 ช่อง ท่อรังไข่ 2 อัน ปลายแยกเป็นแฉก.
ผล -> รูปขอบขนาน มีกลีบรองกลีบดอก ซึ่งขยายใหญ่ขึ้น ติดอยู่ที่ขั้วผล กว้าง 0.6-1.0 ซม. ยาว 1-1.5 ซม. ปลายมน ผลแก่สีน้ำเงินปนดำ ผิวเกลี้ยง.


นิเวศน์วิทยา

ขึ้นกระจัดกระจายตามไหล่เขา ชอบขึ้นกระจัดกระจายตามไหล่เขา ชอบขึ้นใกล้น้ำ ในป่าเบญจพรรณและป่าแล้งทั่ว ๆ ไป.


สรรพคุณ

ราก -> บด กินเป็นยาแก้อ่อนเพลีย จากการสูญเสียความร้อนออกจากร่างกาย ใช้ขับระดู
ต้น -> เป็นยาฟอกโลหิต
ใบ -> ตำประสมกับเมล็ดเทียนแดง (Nigella sativa Linn.) ใช้ทาแก้แผลริมอ่อน
ผล -> แก้พิษต่อหรือแตนต่อย

สมุนไพรมะกาเครือ

รูปภาพจาก:komchadluek.net,สมุนไพร