สมุนไพรผักเป็ด

สมุนไพรผักเป็ด 

ผักเป็ด Alternanthera sessilis (Linn.) R. Br.
บางถิ่นเรียก ผักเป็ด ผักเป็ดขาว ผักเป็ดแดง (ภาคกลาง) ผักเปี๋ยวแดง (ภาคเหนือ).

เป็นไม้ล้มลุก สูง 10-100 ซม. ลำต้นตั้งตรง หรือ เลื้อย สุดแท้แต่สถานที่ขึ้น เมื่อเลื้อยจะมีรากเกิดขึ้นที่ข้อ มีทั้งสีขาวอมเขียว และสีแดง ลำต้นระหว่างข้อหนึ่งถึงข้อหนึ่งจะเป็นร่อง และมีขนตามร่องทั้งสองข้าง ใบ ออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ ตรงข้อ มีได้หลายแบบ เช่น ใบแคบ ยาว เรียวแหลม หรือ รูปขอบขนาน หรือ รูปไข่กลับ โคนและปลายใบแหลม หรือกลมมนก็มี ใบเกลี้ยง หรือมีขนอ่อนๆ ขนาดของใบก็ไม่แน่นอน ถ้าขึ้นในที่แห้งแล้งใบจะเล็ก ถ้าขึ้นในที่แฉะ ๆ ใบจะใหญ่ขึ้น ก้านใบสั้นมาก ยาว 1-5 มม. ดอก ออกเป็นกระจุกกลม ๆ สีขาว 2 ข้างของง่ามใบ ไม่มีก้านดอก แต่เมื่อช่อดอกยาวขึ้น และดอกตรงโคนช่อร่วงหลุดไป จะแลดูเหมือนกับมีก้านดอก ช่อดอกยาว 0.5-1 ซม. แต่ละดอกมีใบประดับเป็นเยื่อบาง ๆ สีขาว 2 อัน กลีบดอกมี 5 กลีบ สีขาว หรือ ม่วงแดง ผล ขนาดเล็กมาก กว้าง 2 มม. ยาว 3 มม. รูปคล้ายไต และร่วงพร้อมกับกลีบดอก.

นิเวศน์วิทยา พบขึ้นเป็นวัชพืชทั่ว ๆ ไป ทั้งในที่แห้ง ๆ และที่แฉะ ๆ

สรรพคุณ รับประทานได้เป็นผัก ต้นอ่อนเป็นอาหารได้ดี มีโปรตีน ร้อยละ 5 และแร่เหล็ก 16.7 มิลลิกรัม/100 กรัม.แพทย์แผนโบราณของไทย ใช้ทั้งต้นและรากเป็นยาดับพิษโลหิต ฟอกโลหิตประจำเดือน แก้ประจำเดือนขัดข้อง และบำรุงโลหิต เป็นยาระบายอ่อน ๆในเกาะมาดากัสการ์ และศรีลังกา ใช้เป็นยาขับน้ำนม ในมาเลเซีย ศรีลังกา ลาว กัมพูชา และเวียดนาม รับประทานเป็นผัก ใช้เป็นยาพอกแผล และรักษาโรคเกี่ยวกับลำไส้.ในอินโดนีเซีย ใช้ทั้งต้นโรคท้องร่วง โรคบิด และใช้เป็นยาลดไข้ ในอินเดีย ใช้เป็นยากระตุ้นการไหลของน้ำดี ส่งเสริมการขับและการไหลของน้ำนม ต้นและใบใช้แก้พิษงูกัด

 

รูปภาพจาก:samunpri.com,nationtv.tv,สมุนไพร