สมุนไพรฟ้าทะลายโจร

สมุนไพรฟ้าทะลายโจร 

ฟ้าทะลายโจร (Andrographis paniculata)
บางถิ่นเรียก ฟ้าทะลายโจร (ภาคกลาง) ยากันงู (หาดใหญ่) คีปังฮี (จีน)

เป็นไม้ล้มลุก สูง 30-60 ซม. ลำต้นเป็นเหลี่ยมตั้งตรง และแตกกิ่ง เล็กๆ ออกไปข้างๆ ใบ เกลี้ยง แคบ โคนและปลายใบแหลม ยาว 5-6 ซม. กว้าง 1.5-2 ซม. ดอก สีขาวเดี่ยวๆ ตามก้านเล็กๆ รอบต้นและตามยอด ยาวประมาณ 1.2 ซม. กลีบรองดอก มี 5 กลับ มีขน กลีบดอกมี 5 กลีบ โคนติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 2 ทาง กลีบล่าง 2 กลีบ แคบกว่ากลับบน กลีบบนทั้ง 3 กลีบ มีทางยาวสีแดงเข้มพาดอยู่ เกสรผู้มี 2 อัน อับเกสรสีม่วงแดง และมีขนยาวๆ ผล คล้ายฝักต้อยติ่ง แต่ผอมและมีขนาดเล็กกว่า ยาวประมาณ 1.5 ซม. กว้างประมาณ 0.3 ซม. เมื่อฝักแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก อยู่บนต้น

นิเวศน์วิทยา ทางภาคใต้นิยมปลุกตามบ้าน พบขึ้นตามป่าดงดิบ ป่าสน ป่าก่อ และป่าเต็งรัง

สรรพคุณ ต้นและใบมีรสขม ใบมีสรรพคุณในการแก้พิษงู ซึ่งไม่มีพิษร้ายแรงนัก ในอินเดียใช้เป็นยาบำรุงประเภทที่มีรสขม ใช้แก้โรคบิด ท้องร่วง และได้ทดลองสกัดตัวยาจากใบ พบว่ามีคุณค่าในทางรักษาโรคบิด และไข้มาลาเรีย แต่คุณภาพไม่ดีเท่าควินิน นอกจากนั้นยังใช้เป็นยาบำรุงกำลัง ในกรณีที่คนไข้แพ้แรง เนื่องจากอาเจียนในอินโดนีเซีย ใช้ใบแก้พิษงูและแมลงต่อย โดยนำใบมาขยี้แล้วทาที่แผล หรือ คั้นเอาน้ำรับประทานก็ได้ ใช้แก้โรคเบาหวาน โดยผสมกับต้น พยับเมฆ Orthosiphon rubicundus (Don) Benth. นอกจากนี้ยังใช้แก้โรคภายในบางชนิดของสตรี เพราะเชื่อกันว่ารสขมจะมีส่วนช่วยในการบำรุงโลหิต จากการทดลองพบว่ารสขมนั้น เนื่องมาจาก Andrographolide เถ้าของต้นไม้นี้มี Potassium มาก.

 

รูปภาพจาก:kasetinfo.com,caherbal.com,สมุนไพร