ยาธาตุบรรจบ

ยาธาตุบรรจบ

ส่วนประกอบ ขิง โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐเชียง โกฐสอ เทียนดำ เทียนขาว เทียนสัตตบุษย์ เทียนเยาวพาณี เทียนแดง ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูกกระวาน กานพลู การบูรเปลือกสมุลแว้ง หัวแห้วหมู ลูกผักชีลาว ใบพิมเสน เปราะหอม ดีปลี รากไคร้เครือ หนักสิ่งละ๔ส่วน โกฐก้านพร้าวหนัก ๘ส่วน เนื้อสมอไทย หนัก๑๖ส่วน น้ำประสานทองสตุหนัก๑ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผงละเอียด  หรือเก็บไว้ในตู้เย็น หรือผสมกับน้ำผึ้ง ปั้นเป็นลูกกลอน

สรรพคุณ –  แก้ธาตุไม่ปรกติ แก้ท้องเสียให้ใช้เปลือกแค หรือเปลือกสะเดา หรือเปลือกลูกทับทิม ฝนกับน้ำเป็นน้ำกระสายยา แก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ ใช้กระเทียม ๓ กลีบ ทุบพอแหลก ชงกับน้ำร้อน เป็นน้ำกระสายยา หรือใช้ใบกะเพราต้มน้ำเป็นน้ำกระสายยา

ขนาดที่ใช้ – ผู้ใหญ่กินครั้งละ ๑ ช้อนกาแฟ เด็กครั้งละครึ่งช้อนกาแฟ วันละ๓ครั้งก่อนอาหาร

หมายเหตุ – ในกรณีที่เตรียมยาให้เป็นลูกกลอน น้ำผึ้งที่ใช้จัดเป็นน้ำกระสายยาโดยช่วยให้ผงยา ที่ได้จากาการบดเครื่องยาต่างๆจนละเอียดแล้ว นั้นเกาะติดเป็นเม็ด และยังช่วยกันบูดได้อีกด้วย น้ำเปลือกแค  น้ำเปลือกสะเดา น้ำเปลือกลูกทับทิม น้ำกระเทียม และน้ำใบกะเพรา  เป็นน้ำกระสายยา เพื่อช่วยละลายยาให้กินได้สะดวกและง่ายขึ้น ไม่ติดคอ และยังช่วยเสรอมฤทธิ์ยาให้ดีหรือขับขึ้นและแรงขึ้น คือน้ำเปลือกแค น้ำเปลือกสะเดา หรือน้ำเปลือกลูกทับทิม มีฤทธิ์ฝาดสมาน จึงช่วยแก้ท้องเสียได้อีกทางหนึ่งส่วนน้ำกระเทียมและน้ำใบกะเพรา มีฤทธิ์ขับลม การที่จะยักกระสายยาใด จึงขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของการใช้โดยทั่วไป ตำรับยาไทยแต่ละขนานจะเข้าเครื่องยาจำนวนมาก  ซึ่งเครื่องยาสมุนไพรแต่ละชนิดในตำรับยานั้น อาจแบ่งได้เป็นพวกๆตามบทบาทและหน้าที่ ดังนี้
๑.ตัวยาหลักหรือตัวยาตรง  ใช้แก้ไข้หรือโรคโดยตรงซึ่งอาจมีมากกว่าหนึ่งสิ่ง
๒.ตัวยาช่วยหือตัวยาเสริม ใช้ช่วยหรือเสริมให้ตัวยาหลักมีฤทธิ์ดีขึ้น หรือทำให้อาการข้างเคียงที่เกิดจากตัวยาหลักลดน้อยลง
๓.ตัวยาคุม ช่วยป้องกันไข้หรือโรคที่อาจเกิดแทรกซ้อน รวมถึงตัวยาในยาบางขนานที่ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยให้ผู้ป้วยอยากอาหารหรือกินอาหารได้ดีขึ้น หรือตัวยาที่เป็นยาถ่าย ยาระบาย เพราะแพทย์ไทยเชื่อว่าเมื่อผู้ป่วยกินอาหารได้มากขึ้น หรือขับถ่ายเอากากอาหารที่หมักหมมออกมากได้ดี ทำให้กินอาหารได้มากขึ้น จะทำให้ไข้หรือโรคหายเร็วขึ้น
๔.ตัวยาปรุงแต่งหรือตัวยาชูรส ใช้แต่งกลิ่นและรส เพื่อให้ยาขนานนั้นมีรสชาติดี มีกลิ่นหอม น่ากิน หรือกินง่ายขึ้น
๕.การสายยา ช่วยเตรียมยาให้เป็นรูปแบบยาที่ต้องการ โดยเฉพาะยาลูกกลอน ยาเม็ด ยาแท่ง เป็นต้น

รูปภาพจาก:bmwbkk.com