สมุนไพรขางปอย

สมุนไพรขางปอย

ขางปอย Alchornea rugosa (Lour.) Muell Arg.
ชื่อพ้อง A. javanensis (Bl.) Backer & Bakh.f.
บางถิ่นเรียก ขางปอย ของปอยน้ำ (กลาง) ซ่าหมากไฟ (เลย) ดับยาง (เชียงใหม่) เปล้าน้ำ (ลำปาง).

ไม้พุ่ม -> สูง 3-6 ม. กิ่งแข็ง กลม ตามยอดอ่อนมีขน.
ใบ -> เดี่ยว เรียงสลับกัน รูปขอบขนานแกมรูปหอก หรือ รูปหอกกลับ กว้าง 3-6 ซม. ยาว 9-16ซม. ปลายใบติ่งแหลม; โคนใบสอบแคบ โคนสุดมน หรือ เว้าเข้าเล็กน้อย ขอบใบหยักแบบซี่เลื่อยตื้น ๆ ห่าง ๆ ตรงรอยหยักมีต่อม เส้นใบโค้ง มี 7-10 คู่ ที่โคนเส้นใบด้านล่างมีขนออกเป็นกระจุก ก้านใบยาว 7-11 มม. มีขนสั้น ๆ หูใบยาว ปลายแหลม.
ดอก -> ออกเป็นช่อที่ยอด แยกเพศ. ดอกเพศผู้ ออกเป็นช่อกระจายยาว 10-20 ซม. กิ่งช่อยาวเรียว ดอกเล็ก กลม ปลายแหลมสั้น ออกหนาแน่นตลอดกิ่งช่อ กลีบรองกลีบดอก 3-4 กลีบ สีม่วง รูปกลม เกสรผู้ 5-8 อัน. ดอกเพศเมีย ออกเป็นช่อสั้น และอ้วนกว่าช่อดอกเพศผู้ ก้านดอกสั้นมาก ใบประดับเล็ก มีต่อม 2 ต่อม กลีบรองกลีบดอก 6 กลีบ รูปป้อม ๆ โคนกลีบเว้าเล็กน้อยเป็นรูปหัวใจ ฐานดอกหนา รังไข่มีพู มีขน ท่อรังไข่อ้วน และสั้น ปลายแยกเป็นแขนงยาว ๆ 3 แขนง ภายในรังไข่แต่ละช่องมีไข่อ่อนหนึ่งหน่วย.
ผล -> ผลอ่อนสีเขียว แก่จัดจะแห้ง มี 3 พู กว้างประมาณ 8 มม. ยาวประมาณ 6 มม. เมล็ด ค่อนข้างกลม.


นิเวศน์วิทยา

ขึ้นตามป่าดิบแล้ง และชายป่าดิบทั่วไป.


สรรพคุณ

ใบและราก -> น้ำต้มใบ และรากกินเป็นยาลดไข้ และแก้ไข้มาเลเรีย เมล็ด กินเป็นยาถ่าย

สมุนไพรขางปอย

รูปภาพจาก:blogspot.com,wikiwand.com,สมุนไพร