สมุนไพรแพงพวยฝรั่ง

สมุนไพรแพงพวยฝรั่ง 

แพงพวยฝรั่ง (Catharanthus roseus G. Don)
บางถิ่นเรียก แพงพวยบก (กลาง) ผักปอดบก (เหนือ) นมอิน (สุราษฎร์).

เป็นไม้ล้มลุก โคนต้นค่อนข้างแข็ง สูง 30-90 ซม. ลำต้นสีเขียวอ่อน ภายในมีน้ำมันยาง. ใบ เดี่ยว ออกเป็นคู่ตรงข้ามกัน แผ่นใบรูปไข่กลับ หรือ รูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน กว้าง 1-2.5 ซม. ยาว 3-8 ซม. ปลายใบมน หรือ เว้าเป็นแอ่งตื้น ๆ ปลายสุดมีติ่งแหลมเล็ก ๆ ขอบใบเรียบ โคนใบแหลม หรือ มน ใบสีเขียวเข้ม เป็นมัน ก้านใบและเส้นกลางใบสีขาว เส้นใบเล็ก มี 7-10 คู่ ก้านใบยาว 2-10 มม. ดอก ออกที่โคนก้านใบ กลิ่นเหม็นเขียว ก้านดอกสั้นมาก วัดได้ 1-2 มม. กลีบรองกลีบดอก 5 กลีบ แต่ละกลีบรูปเรียว แหลม ยาวประมาณ 4 มม.กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดเล็กๆ ยาว 2.5-3.5 ซม. สีเขียว ดูเผิน ๆ อาจเข้าใจผิดว่าเป็นด้านดอก ปลายแผ่ออกเป็น 5 กลีบ กลีบเป็นรูปไข่กลับเบี้ยว ๆ ปลายสุดเป็นติ่งแหลม กลีบดอกมีได้หลายสี เช่น  ม่วง ม่วงเข้ม บางทีมีจุดสีเหลืองที่ตรงกลางดอก ชนิดดอกขาวบางพันธุ์จะมีจุดสีชมพู หรือ เหลืองที่ตรงกลางดอก และยังมีพันธุ์ผสมที่มีดอกสีม่วงสลับขาวอีก เกสรผู้ 5 อัน ติดอยู่ใกล้ปากท่อดอก ก้านเกสรสั้น และงอ รังไข่ 2 อัน แยกจากกัน. ผล เป็นฝักคู่ทรงกระบอก ยาว 2.5-4 ซม. แก่จัดแตกเป็น 2 ซีก ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก.

นิเวศน์วิทยา  เป็นพืชพื้นเมืองของหมู่เกาะมาดากาสก้า แต่ปัจจุบันมีขึ้นอยู่ทั่ว ๆ ไปในประเทศที่มีอากาศร้อน ในประเทศไทยปลูกพืชชนิดนี้เป็นไม้ประดับทั่ว ๆ ไป เป็นพืชที่มีความทนทานต่อการเปลี่ยนแปลงของดินฟ้าอากาศ และความแห้งแล้ง แถบชายทะเลพืชชนิดนี้จะขึ้นได้งอกงาม. ปัจจุบันได้นำพันธุ์ต้นเตี้ยเข้ามาปลูกขยายพันธุ์ ในที่ระดับสูงทางภาคเหนือ.

สรรพคุณ  ทั้งต้น  แก้เบาหวาน ลดความดัน  ขับระดู ใบ แก้เบาหวาน บำรุงหัวใจ ใช้เป็นยาถ่ายสำหรับคนที่ท้องผูกเรื้อรัง ช่วยย่อย แก้โรคมะเร็งในเม็ดเลือดของเด็ก (leukaemia) เป็น cytotoxic agent รักษาโรคมะเร็ง (anticancer) ราก แก้บิด ขับระดู และทำให้แท้งได้ ขับพยาธิ ใช้ห้ามเลือด แอลคาลอยด์ vinblastine ใช้รักษา Hodgkin’s disease แอลคาลอยด์ vincristine ใช้รักษาโรคมะเร็งในเม็ดเลือดของเด็ก

 

รูปภาพจาก:nanagarden.com,pharmacy.mahidol.ac.th,สมุนไพร