สมุนไพรมดยอบ

สมุนไพรมดยอบ

มดยอบ หรือ myrrh เป็นชันน้ำมันประเภทโอลีโอกัมเรซิน ได้จากพืช
อันมีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Commiphora myrrha (Nees) Engler
ในวงศ์ Burseraceae
จีนเรียกเครื่องยาชนิดนี้ว่า ม่อย่าว (แมนดาริน) หรือ มุ่กเอี๊ยะ (แต้จิ๋ว) ไทยเราน่าจะเรียกตามสำเนียงจีนเป็น มดยอบ

มดยอบซึ่งใช้เป็นเครื่องหอม และมีกล่าวถึงบ่อยครั้งพระคัมภีร์ไบเบิลของศาสนาคริสต์นั้น เป็นชันน้ำมันที่ได้จากพืชอันมีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Commiphora guidottii Chiov.ส่วนมดยอบที่ใช้ทางยานั้น ได้จากพืชอันมีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Commiphora myrrha (Nees) Engler  มีชื่อพ้องว่า Commiphora molmol Engler พืชทั้งสองชนิดนี้ไม่มีในประเทศไทย และมีมากทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของทวีปแอฟริกา โดยเฉพาะในประเทศ โซมาเลีย และบริเวณป่าโดยรอบทะเลแดง ชันน้ำมันนั้นอาจไหลออกมาจากเปลือกไม้ที่แตกออกตามธรรมชาติ หรือเปลือกไม้ที่โดนกรีดให้แยกออก เมื่อไหลออกมาใหม่ๆมีสีขาวอมเหลือง แต่จะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมน้ำตาล และเข้มขึ้นเรื่อยๆ ชันน้ำมันนี้จะถูกเก็บเมื่อเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมแดง

มดยอบซึ่งใช้ทางยาและมีขายในท้องตลาดนั้น มีลักษณะเป็นก้อน รูปร่างไม่แน่นอน หรือลางครั้งเป็นรูปหยดน้ำตากลมๆ สีค่อนข้างเหลืองสีเหลือง สีเหลืองอมแดง สีเหลืองอมน้ำตาล หรือสีน้ำตาลอมแดง ผิวขรุขระ มัว ปลุกคลุมด้วยฝุ่นหรือผงสีอ่อนกว่า เปราะ แตกหักและเป็นผงได้ง่าย ผิวที่แตกหรือหักใหม่ๆมีสีน้ำตาล มดยอบที่มีขายในตลาดโลกมี ๓ ชนิด ได้แก่

๑.มดยอบแอฟริกัน หรือมดยอบโซมาลี เป็นชนิดที่ดีที่สุด มีกลิ่นหอมที่สุด ผลิตในประเทศโซมาเลีย ลักษณะที่ปรากฏคือ มีผิวขรุขระ มีฝุ่นและผงติดที่ผิว ผิวสีอ่อนกว่ามดยอบที่ได้จากแหล่งอื่นๆ ภายในกอรมนย่อมากมีรอยเป็นจุดๆ เป็นเส้น หรือลาย เป็นแนวสีอมขาว

๒.มดยอบอาระเบีย มีคุณภาพรองลงมา มีกลิ่นหอมน้อยกว่าและมีรสขมน้อยกว่าชนิดแรก ผลิตในประเทศซาอุดิอาระเบีย ที่มีขายในท้องตลาดมักพบเป็นก้อน หรือชิ้นที่มีก้อนเล็กๆ รูปหยดน้ำมาเกาะติดกัน ภายในข้อมดยอบไม่มีรอยเป็นจุดหรือเส้นสีขาว

๓.มดยอบเยเมน ชนิดนี้มีคุณภาพด้อยที่สุด มีกลิ่นหอมน้อยที่สุด ผลิตจากประเทศเยเมน ที่มีขายในท้องตลาดมากเป็นก้อนหรือเป็นชิ้นขนาดใหญ่ สีน้ำตาลอมแดงเข้ม ภายในก้อนมดยอบไม่มีรอยเป็นจุดหรือเส้นสีขาว มดยอบมีองค์ประกอบเป็นน้ำมันระเหยง่ายราวร้อยละ ๒.๕-๑๗ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดและแหล่งที่มา มีชันอยู่ราวร้อยละ ๒๕-๔๐ มดยอบที่ดีเมื่อเผาเป็นเถ้า ไม่ควรมีปริมาณเถ้าเกินร้อยละ ๔ ใช้เป็นเครื่องหอมสำหรับเผาบูชาในพิธีกรรมทางศาสนา และใช้เป็นยามาแต่โบราณ เป็นตัวอย่างสำคัญชนิดหนึ่งในการทำศพอาบน้ำยาของชาวไอยคุปต์ เป็นของหายาก ชาวยิวและอาหรับมากให้เป็นของกำนัลกัน ตำราสรรพคุณยาโบราณว่าของไทยว่า มดยอบมีรสเบื่อเมา ใช้เป็นยาขับเสมหะ ขับปัสสาวะ ขับเหงื่อ ขับลม ใช้อมแก้เจ็บคอ แก้ปากเปื่อย แก้เหงือกบวม

 

รูปภาพจาก:alioni.info,wikipedia.org,สมุนไพร